Gids voor lokalisatie LibreOffice
TDF LibreOffice Document Liberation Project Blogs gemeenschap Weblate Nextcloud Redmine Ask LibreOffice Doneren
Dit document is bedoeld voor nieuwe vertalers die niet noodzakelijkerwijs eerder contact hebben gehad met LibreOffice of met Open Source in het algemeen. Het is gebaseerd op de tutorial Lokalisatie van OpenOffice.org 2.0 door Javier Solá.
Plannen en voorbereiden
Wat u moet weten
Het vertalen van LibreOffice vereist geen zeer gespecialiseerde kennis van programmeren of van de Open Source-wereld. Het vereist ook geen kennis van een specifiek besturingssysteem, zoals Linux. U kunt LibreOffice op Microsoft Windows vertalen als u dat wilt. Als u het eenmaal heeft gedaan, kunnen uw gelokaliseerde bronnen heel gemakkelijk worden gebruikt om LibreOffice in andere platforms te lokaliseren (als uw taalscript door die platformen wordt ondersteund, of minder gemakkelijk als deze basisondersteuning ontbreekt).
U moet wel begrijpen hoe u programma's en gegevens van internet kunt downloaden, hoe u ze moet installeren en hoe u ze moet uitvoeren (volgens gedetailleerde instructies). U wordt ook sterk aangeraden om u te abonneren op ten minste één mailinglijst waarin de lokalisatie (vertaling) van LibreOffice wordt besproken.
LibreOffice - zoals Open Source in het algemeen - is een gezamenlijke inspanning. Er is geen enkele reden waarom iemand iets zou moeten doen, wat u nodig heeft of wilt, inclusief het oplossen van bugs, het toevoegen van nieuwe functies of het accepteren van patches. U moet beleefd, geduldig en – als u echt iets wilt – charmant en overtuigend zijn... Of leren hoe u het zelf kunt doen. Er zijn veel mensen in de mailinglijsten die u graag helpen als u het op een vriendelijke duidelijke manier vraagt.
Bekijk de lijst van LibreOffice-taalteams om er zeker van te zijn dat er niet al een dergelijk project voor uw taal is. Als er een is, schrijf dan naar de persoon die als projectcontactpersoon genoemd wordt, om de status van het project te kennen en te zien of het zinvol is om eraan deel te nemen. Houd er echter rekening mee dat helaas niet alle teams de tijd hebben genomen om zichzelf op die pagina te vermelden, dus een ontbrekende rij betekent niet noodzakelijkerwijs dat er geen team is. U wordt ook geadviseerd om andere pagina's in Category:L10n te kijken en snel een kijkje te nemen op Weblate, en als de status van uw taal nog steeds onduidelijk is, neem dan contact op met de L10n-mailinglijst.
Het vertalen van LibreOffice is geen kleine taak en heeft vele niveaus. De laagste is om ervoor te zorgen dat LibreOffice uw script (als het niet op het Latijn is gebaseerd) correct behandelt. LibreOffice moet mensen in uw land in staat stellen om met uw script te werken, zelfs als de interface in het Engels of een andere vreemde taal is. Het controleren op ondersteuning voor uw script kan een taak zijn die u zelf kunt doen, maar het vertalen van de hele LibreOffice-interface naar een nieuwe taal is een veel grotere taak, waarvoor meer dan één man per jaar nodig is, dus idealiter zouden er meerdere mensen bij betrokken moeten zijn.
Het vertalen van LibreOffice omvat:
- Er voor zorgen dat LibreOffice met uw script kan werken in het platform waarin u het wilt gebruiken.
- Er voor zorgen dat het programma uw taal herkent als een van de talen waarin het kan werken (dit kan enkele wijzigingen in de broncode met zich meebrengen, maar wees niet bang - het is waarschijnlijk dat u ze niet zelf hoeft te maken).
- Vertaling naar uw taal. Vertalen kent verschillende niveaus:
- Eerst en vooral – het vertalen van de menu's en teksten van het programma zelf (ongeveer 28.000 strings / 93.000 woorden voor alle LibreOffice-applicaties samen).
- Ten tweede – het vertalen van helpbestanden van LibreOffice, geen kleine taak (nog eens 45.000 strings / 440.000 woorden).
- Het derde niveau voegt de ontwikkeling van documentatie voor LibreOffice in uw taal toe. Als u na dit alles nog middelen hebt, kunt u het werk voltooien door LibreOffice-trainingsmateriaal in uw eigen taal te ontwikkelen.
Maar voordat we op de details ingaan, zijn er een paar dingen die u misschien wilt doen om voorbereid te zijn op een vertaalproject...
Denk na over uw e-mailadres
Als u het lokalisatieproces start, moet u zich abonneren op ten minste één mailinglijst, en uw e-mailadres zal uiteindelijk bekend worden en waarschijnlijk veel spam ontvangen. U moet waarschijnlijk rekening houden met de kwaliteit van de spamfilters van uw e-mailprovider en als ze niet voldoende zijn, overweeg dan om een e-mailadres te gebruiken dat verschilt van uw persoonlijke e-mailadres voor het hele lokalisatieproces (en niet alleen voor LibreOffice).
LibreOffice installeren
U moet vertrouwd raken met de programma's die u gaat vertalen. Als u geen regelmatige gebruiker bent, raden we u aan over te stappen op LibreOffice en het in uw dagelijkse werk te gebruiken.
We raden u aan de versie te installeren die u gaat vertalen (waarschijnlijk de laatste stabiele release). U vindt het op de downloadpagina.
Als u later problemen vindt en archiveert voor het LibreOffice-project, en wilt weten of en wanneer correcties zijn geïntegreerd, wilt u misschien ook de nieuwste beschikbare builds downloaden en installeren. U vindt ze op de Pre-releases pagina.
De installatiebestanden nemen ongeveer 200 MB schijfruimte in beslag en u heeft ongeveer 500 MB meer nodig om LibreOffice daadwerkelijk te installeren (en waarschijnlijk zelfs meer tijdens de installatie).
Controleer de ondersteuning voor uw script
Het kan zijn dat LibreOffice niet werkt met uw script. In dit geval moet u proberen die ondersteuning te krijgen. Zie deze pagina voor meer informatie en neem contact op via de mailinglijst voor ontwikkelaars voor verder advies.
Registreren bij LibreOffice
Tijdens het proces moet u zich registreren bij de verschillende services die LibreOffice gebruikt. We maken nog geen gebruik van single sign-on voor al onze diensten. Om u bijvoorbeeld te abonneren op LibO-mailinglijsten, moet u lege berichten sturen naar e-mailadressen van lijst+abonneer; om bugs te melden en patches te leveren, moet u zich registreren bij Bugzilla; om online te vertalen, kunt u uw TDF-account voor eenmalige aanmelding gebruiken om u aan te melden bij Weblate, enzovoort...
Word lid van de mailinglijst localization
Voordat u begint met de vertaling van LibreOffice, moet u zich aanmelden voor de LibreOffice-mailinglijst voor lokalisatie. Deze mailinglijst is het communicatiemiddel met de mensen in LibreOffice die de lokalisatie aansturen, evenals met andere vertalers die u kunnen helpen bij het uitzoeken van specifieke onderdelen van het lokalisatieavontuur.
Om lid te worden van deze mailinglijst, stuurt u een leeg bericht naar l10n+subscribe@global.libreoffice.org. Dit zorgt ervoor dat de beheerder van de LibreOffice-mailinglijst een e-mail naar uw account stuurt met het verzoek om uw voornemen om u op de lijst te abonneren te bevestigen. Beantwoord dat bericht volgens de instructies (die meestal neerkomen op ze beantwoorden zonder iets in te vullen).
Als u alles correct heeft gedaan, ontvangt u een bericht "Welkom op de lijst"... Vanaf dit moment ontvangt u alle mails die naar de lijst worden gestuurd en kunt u zelf e-mails naar de lijst sturen.
Kondig uw voornemen aan om het lokalisatieproject uit te voeren
De eerste stap is om mensen bij LibreOffice te laten weten dat u zelf met het lokalisatieproject gaat starten, maar voordat u dit doet, moet u controleren of er al een project voor uw taal wordt vermeld op deze pagina. Deze lijst is mogelijk niet alfabetisch geordend, zorg ervoor dat u deze goed controleert.
Er zijn verschillende mogelijkheden:
- Your language is already listed, including all the data and a contact of a project manager. In this case you should contact directly that project manager and try to figure out what is happening, status, etc… It does not make sense to have more than one project for exactly the same language, but maybe the project that is being carried on is different from the one you want to do (for example, there is Khmer for Cambodia, but you want to do Khmer for Khmer-speaking minorities in Vietnam, which is sufficiently different to justify the localization work, and you are prepared to do it). If the project is sufficiently similar, you should consider joining the existing project.
- The language is listed, but it is either in the FIXME list or it does not include a project contact name. In this case you should write to the list and ask if anybody has information about this project. If there are no answers, you probably can take the project over.
- Your language is not in the list. In this case check out if the locale exists and has any recent activity in the appropriate project (LibreOffice x.x.x – UI) in Weblate.
- If it is active, it's quite likely that the team leader simply forgot to list his team. In this case, contact the mailing list to find out who the leader is and make sure to remind him or her to add missing information to the Language Teams table.
- If it is inactive and lacks a lot of strings, the project is likely in a dormant state. In this case, act as if the language is in the FIXME list: write to the list and ask if anybody has information about this project. If there are no answers, you probably can take the project over.
- If the language is not listed in Weblate at all, it's a pretty good indication that you will have to start from scratch. In this case, prepare for a lot of translation work (or better, find yourself a few comrades) and contact the localization mailing list telling your intentions and listing all the necessary information (see below).
The necessary information that you need to gather to be listed in the Language Teams page (that is, for your project to be considered as an on-going localization project) is:
- The ISO codes for your language and country or region. If you don’t know them, follow these links: Language codes - iso639-2 Country codes - iso3166-1
- You should also mention if the language is only spoken in a country or is shared by several countries/regions, and if there are sufficient difference in the way the language is spoken and written in the different countries/regions as to require separate treatment. Based on this data, an internal ISO-CODE for your localization will be assigned by the LibreOffice localization team leader according the following rules (taken from RFC 3066):
- Use ISO 639-1 if possible. This happens when the language is spoken in a single country (or there are no major differences between how it is spoken in different countries), or when the ISO code of the language is the same than the ISO code of the country (es, fr).
- Use ISO 639-2 (three letter language code) if no ISO 639-1 (two letter) code exists.
- Use ISO 3166 country code if necessary, to specify versions of languages with the same language code in different countries, such as Spanish in Chile (es-CL), Portuguese in Brazil (pt-BR), or English in the United States (en-US).
- The name of the language in English.
- The Microsoft locale ID, in decimal and hexadecimal formats. You can find this numbers in [1].
If your language does not appear in the list, then say so in the LibreOffice Localization mailing list and the language will be assigned a LibreOffice internal number. This number is used for the cases in which information is stored or read in Microsoft file formats.
- Inform about the script of your language. Does the language use Latin script? Does it have its own script? If so, what family does the script belong to, specifying if it is Indic, if it uses use pictograms, if it is written from right-to-left, etc... and any other information that might be relevant, including character sets that can be used to render (show) it.
- Give a contact e-mail address for the manager of your localization project (probably yourself).
If you want to start a new project, you should write all the above information in an e-mail to the localization list, indicating your intention to start a localization project, and stating what is the status of the project. The person in charge of the list of localization projects will add your language and data to it, including the current status for your project.
Plan your work
And now you are ready to start your localization project. Next we will go one-by-one, through all the changes that need to be done to LibreOffice in order for it to work in your language and script, using your local conventions in numbers, and the preferred fonts for your script.
These steps are not very complicated, and we will try to explain them to you very clearly, but they might take some time. Some of them require time from other people at LibreOffice, who will not always be available, and who probably already have a long list of tasks they have to get to before they can help you with your localization. You should start the actions, and do your part of the work, and then wait until the right people have the time to integrate them in the source.
You should also start looking at the translation part of the project. Translating LibreOffice requires gathering or developing a wide range of computer, mathematical and accounting terms in your own language, a glossary. If you do not have such a glossary, you should start working on it as soon as possible, because it will probably take at least two or three months to gather all the information.
If you already have a glossary, then you can start already on the translation of the messages, in parallel to the technical work
Source code modifications
Include the language in "Language Settings" Dialog Box
Check the latest build to see if your language appears in the language dialog boxes. To do this go to Tools→Options, click on Language Settings, and then on Languages.
Search for the name of your language in the Locale Setting dialog box. If it is not there, you have to request having it included.
There are two levels of language/locale support:
Add the new language
For the mere support of UI localization and to have the language/locale available in character attribution and thus for spell-checking (if there is a spell check dictionary available that is) it is sufficient to add it to a few places in the source code, for details please see adding a new language or locale that also explains how to have this done for you.
After you file the request to add a new language, it is a good idea to send an e-mail to the localization mailing list (yes, the one you are already subscribed to) saying that you are starting localization to your language and that you have requested inclusion in the Locale Setting dialog box in bug xxxxx. This will make people who are in charge of localization aware of the fact that the process for your language has started and that you need some help from them.
Submit locale data
To support a locale to the degree that it is listed in Locale setting and available as default document language its locale data is needed, for details please see how to submit new locale data.
Advanced source code modifications
Some languages may require further work, please see advanced source code modifications.