Aksesibiliteti/Aksesibiliteti-dev

    From The Document Foundation Wiki
    This page is a translated version of the page Accessibility/Accessibility-dev and the translation is 30% complete.
    Outdated translations are marked like this.

    TDF LibreOffice Projekti për Çlirimin e Dokumenteve Blogjet e komunitetit Weblate Nextcloud Redmine Pyet LibreOffice Dhuro

    Other languages:

    LibreOffice ofron mbështetje për disa aspekte të Aksesibilitetit: navigim me tastierë, skematizim, teknologji asistive, dhe më shumë.

    LibreOffice është dizenjuar me vëmendje te lartë ndaj aksesibilitetit, për ta bërë suitën të volitshme dhe të rehatshme në përdorim, dhe të përshtatshme për përdoruesit me nevoja të veçanta. Nëse zbuloni mangësi apo vend për përmirësim në funksionalitete apo në informacionin e ofruar, ju lutemi të na kontaktoni përmes listave të emailit, ose duke konsideruar të përfshiheni si kontribues në projekt

    Navigimi me tastierë

    Navigimi i plotë me tastierë dhe kontrolli

    Navigimi me tastierë i jep mundësinë përdoruesit të kryejë çdo veprim duke përdorur tastierën, pa përdorur miush (mouse) apo pajisje të tjera treguese.

    Funksionalitetet me impaktin më të madh në rritjen e aksesibilitetit përfshijnë:

    • Përkufizime të qarta të shkurtoreve (shortcuts) në aplikacione të ndryshme
    • Aksesim i plotë i menusë se veglave (toolbar) përmes tastjerës
    • Kalim mes dritareve të punës, menuve, veglave dhe dritareve të dialogjeve nëpërmjet tastierës
    • Navigim me tastierë brenda dokumentit për aktivizimin e lidhjeve
    • Menu dhe mjete për aksesimin e funksioneve që ishin të aksesueshme vetëm me miush
    • Menutë e çaktivizuara janë automatikisht të dukshme
    • Ndihmat mund të aksesohen përmes tastierës
    • Mund të përcaktohet kohëzgjatja e shfaqjes së ndihmave
    • Akses me tastierë për Vizatim Objektesh (Drawing Objects):
      • Objektet e vizatuara mund të futen nga toolbar-i me pozicion dhe përmasa të paracaktuara
      • Çdo dorëz e një objekti të vizatuar mund të përzgjidhet dhe te kontrollohet veçmas përmes tastierës, pra edhe manipulimi i poligonëve është i mundur
    • I është dhënë vëmendje e veçantë aksesibilitetit të dritareve të dialogut, përfshirë:
      • dialogu për modifikimin e toolbar-it
      • kontroll i avancuar i importimit te dokumenteve CSV

    Ngjyrat dhe fontet

    Përdorimi i skemës së ngjyrave të sistemit, skema me kontrast te lartë

    LibreOffice i përshtatet skemës së ngjyrave dhe kontrastit të parametrave të sistemit operativ

    Më tej, LibreOffice ofron parametra shtesë për ngjyra që nuk janë të përcaktuara ne sistem, si dhe mundësinë për të mbishkruar ngjyrat nga skema aktuale. Gjithashtu mund te krijosh dhe ruash skemat e tua të ngjyrave në LibreOffice

    Sistemi i ndihmës respekton ngjyrat e skemës aktuale, por ofron gjithashtu stile të tjera të paracaktuara. Përdoruesit mund te modifikojne formatin e përmbajtjes përmes skedarëve transformues XSL, si dhe përmes fletës së stileve (stylesheet) që gjendet në direktorine e ndihmës.

    Ngjyra automatike e tekstit

    Të gjithë aplikacionet LibreOffice suportojne ngjyren automatike të tekstit për dokumente, në mënyrë që teksti të jetë gjithmonë i dallueshëm nga sfondi.

    Teksti do shfaqet me ngjyrën e tekstit të sistemit. Nëse kjo shkakton tekst të errët ne sfond të errët, ose tekst i çelët në sfond të çelët, teksti do ndryshohet në të zi ose të bardhë, sipas rastit.

    Për të lexuar dokumente të vjetra ose të importuara që përdorin ngjyra teksti "hard-formatted", mund të përdoret opsioni "Përdor ngjyrën automatike të fontit për display" ("Use automatic font color for screen display"). Gjithë teksti si dhe kornizat e tabelave si dhe disa elemente të tjera do shfaqen me ngjyrën automatike të fontit.

    Ikona dhe Bitmaps

    LibreOffice ka sete ikonash për ikona të mëdha dhe të vogla për toolbar me kontrast normal ose të lartë, në mënyrë që ikonat të jenë kollaj të identifikueshme në modalitete të ndryshme.

    Gjithë elementet e ndërfaqes që përmbajnë grafika ofrojnë grafika alternative për kontrast të lartë.

    LibreOffice zgjedh automatikisht setin e ikonave dhe grafikave të përshtatshme me parametrat e sistemit.

    Modaliteti me kontrast të lartë për Impress dhe Draw

    Impress dhe Draw ofrojnë një modalitet me kontrast të lartë, në të cilin objektet shfaqen pa ngjyrat e mbushjes apo tekstit.

    Ky modalitet do përdoret automatikisht kur është zgjedhur kontrasti i lartë në parametrat e sistemit. Detektimi automatik mund të fiket në opsionet e LibreOffice nën zërin "Accessibility"

    Fontet e sistemit

    LibreOffice mund të përdorë fontin e sistemit operativ për ndërfaqen e përdoruesit, në mënyrë që LibreOffice të duket me të njejtin font si aplikacionet e tjera si dhe të manipulohet përmes parametrave të sistemit.

    Ekziston një kontroll i veçantë për të siguruar që dritaret e dialogjeve nuk bëhen më të mëdha se ekrani kur zgjidhen skema me font të madh.

    Tipare të tjera për lexueshmërinë

    • Toolbari i theksuar dhe menutë janë lehtësisht të perceptueshme
    • Theksim i kolones dhe rreshtit aktual ne dokumentet spreadsheet
    • Mund të fiken/ndizen animimet për grafikat dhe tekstet

    Assistive Technology

    API for Supporting Assistive Technologies

    Assistive Technology (AT) tools such as screen readers and magnifiers, as well as other tools, connect to LibreOffice using the native accessibility APIs of the corresponding platform (Microsoft Active Accessibility API (MSAA)/IAccessible2 on Windows, AT-SPI2 on GNU/Linux, NSAccessibility on macOS).

    LibreOffice UI elements and documents expose all the information about themselves and their contents via those accessibility APIs.

    An enormous effort has been made to have UI elements and document contents fully support the accessibility interfaces; for example: providing text with attributes and character bounds information, and sending all the necessary notifications and providing names and descriptions of controls.

    Some AT tools send key events to the applications, or simply control the mouse, so it makes no difference for the application if the input comes from a user or from an AT tool.

    This way, a lot of AT tools such as simple on-screen keyboards, head mice, eye tracking devices and single switches can be used with LibreOffice.

    Support for Comfortable Reading of Read-Only Documents

    Screen reader users sometimes have difficulty reading read-only documents because they cannot navigate with the cursor through the document.

    For this, there is the feature "Use text selection cursor in read-only text documents".

    Other AT features

    • Floating windows, dialogs and menus are system windows;
    • Every individual drawing object can have a name;
    • All sample documents and templates are enhanced to provide names and descriptions for drawing objects.

    Documentation

    Accessible Documentation

    All user documentation is provided in ODT and PDF formats so users can use screen readers and magnifiers to read the documentation. For more information about user documentation, please visit the Documentation site, or the Documentation page on our wiki.

    All keyboard shortcuts are documented in the online help.

    Accessible Online Help

    The online help provides information on how to use all the accessibility features in LibreOffice.

    The online help is accessible itself. Users can access it using screen readers, magnifiers and on-screen keyboards.

    More Accessibility Features

    Other features helpful for accessibility are also available:

    • Zoom in or zoom out in a document;
    • Position mouse to default button or center in dialogs;
    • Configuration:
      • Assign a shortcut key to a command;
      • Show all commands on menus;
      • Change the size of toolbar buttons;
      • Customize menus and toolbars;
      • Display or hide a toolbar;
      • Create a custom toolbar;
    • Task automation:
      • Correct misspelled words as you type;
      • Quickly set AutoCorrect and Paste options;
      • Add AutoCorrect entries for misspellings and typing errors;
      • Use AutoComplete;
      • Automatically make AutoText entries for frequently-used text.

    Java Accessibility Bridge

    Assistive Technology support on Windows is no longer dependent on the Java Accessibility Bridge to a Java runtime as the project has implemented an IAccessible2 (v1.3) based native bridge.

    Mailing List

    There is a mailing list ( accessibility@global.libreoffice.org) which can be used for user questions and comments, as well as for developer-related subjects.

    • Subscribe by sending a blank email to accessibility+subscribe@global.libreoffice.org.
    • or visit the archives

    LibreOffice AT support

    LibreOffice exposes its information to AT via the IAccessible2 API on Windows, via GNOME Accessibility API (ATK) on Linux with GNOME, and via NSAccessibility on macOS. This way LibreOffice should be accessible with AT supporting MSAA/IAccessible, ATK, or NSAccessibility.

    Windows

    When LibreOffice is launched and an AT is detected in use, accessible events will be detected and rendered as MSAA/IAccessible events without further action by the user. Additional adjustments to AT behavior can be made from the Tools ▸ Options ▸ LibreOffice ▸ Accessibility panel (and a few specialised options in the Tools ▸ Options ▸ LibreOffice ▸ Advanced panel's Expert Configuration dialog).

    GNOME

    Everything you need is included in current versions of GNOME.

    Activate the GNOME accessibility menu: in Settings ▸ Accessibility, turn on “Always Show Accessibility Menu”. More information can be found on the GNOME Help website.

    Accessibility/TextAttributes lists the mapping between LibreOffice text properties and ATK text attributes.

    macOS

    LibreOffice interacts well in general with the VoiceOver screen reader that is built into macOS. Enable the screen reader using ⌘ Command + F5 and set the options using control + ⌥ Option + F8. LibreOffice accepts the VoiceOver Navigation well and for the most part the options are available to the screen reader. Some options can't be accessed with the screen reader navigation.

    AT That Works

    • Windows, Screen Reader
      • ZoomText 7.11, 8.12, 9.x
      • JAWS 6.2, 7.x
      • NVDA (open source!)
    • Windows, Screen Magnifier
      • ZoomText 7.11, 8.12, 9.x
    • Windows, On Screen keyboard
      • Probably all, because they just send Windows messages
    • GNOME, Screen Reader
      • Orca
    • GNOME, Screen Magnifier
      • Universal Access ▸ Zoom
    • GNOME, On Screen keyboard
      • Universal Access ▸ Screen Keyboard
    • macOS
      • VoiceOver

    Orca

    In order to get LibreOffice speaking through the graphical screen reader Orca, you don't necessarily need to start a gnome-session in GNU/Linux. Setting and exporting the following variables in the shell, will tell the soffice command to use the atk-spi bridge of GTK. 

    export SAL_USE_VCLPLUGIN=gtk3 GTK_MODULES="gail:atk-bridge"
orca & # <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">if not already running</span>
soffice file.odt

    With Orca running, all of LibreOffice's menu functions are accessible with speech and braille using the left Alt key or the right ≣ Menu key on your keyboard, in combination with navigation functions that Orca provides with its hotkeys (usually Scroll Lock plus one or more other keys).

    AT Support While Giving a Presentation

    While the normal (edit) mode for presentations works well with AT, the slide show itself doesn’t expose much information. The reason is the the slide show only has elements optimized for the slide show, and doesn’t know the real objects in the presentation document. Even knowing the real objects, it’s unclear how to best expose the content, given that you won’t see all content at once, but the many transition effects result in many changes to what you see on the screen.

    For making slide shows accessible, people should use the Presenter Console. (Please note the extension might not accessible - an update was due to be available around about the time of the release of OpenOffice.org 3.2.

    See also Presenter Console description on the OOo wiki for a description of the extension.

    In the presenter console, the critical information is exposed to AT: Current slide and its notes.

    We believe that the presentation slides itself are not a good source for gathering the critical information you need while giving a life presentation, and that people would put information they need in the notes.

    See Presenter Console Keyboard Shortcuts on the OOo wiki for a list of the support keyboard shortcuts.

    LibreOffice DAISY support

    An Extension for exporting ODT to DAISY / DTBOOK is available here:

    odt2dtbook LibreOffice Extension

    NVDA Support

    NV Access provides the free and opensource NVDA Assistive Technology screen reader for Windows os users from their home page at

    NVDA documentation and 3rd party service agencies providing training and support are available via the projects github hosted development. There are links from there to post bugs-reports, request features or help out with development

    The NVDA Community mail lists are via Groups.io and reachable at

    Development

    An accessibility for developers page records ongoing work.

    Retrieved from "https://wiki.documentfoundation.org/index.php?title=Accessibility/Accessibility-dev/sq&oldid=774167"